Mikrobiyolojik analizler, bir madde içinde mikroorganizmaların tespit edilmesi, tanımlanması ve sayılması için biyolojik, biyokimyasal, moleküler veya kimyasal yöntemlerin bir arada uygulanmasıdır. Bu çalışmalar genel olarak bir hastalığa neden olan ve bozulan mikroorganizmalar için yapılmaktadır.

Esas olarak mikrobiyolojik analiz çalışmaları, kontaminasyon, zehirlenme ve hastalıklara neden olabilecek virüs, bakteri ve mikroorganizmaların çoğalmasını kontrol altında tutmaya yardımcı olmak için sürdürülmektedir. Su örneklerinden bakteri konsantrasyonunu belirleme çalışmaları yapılıyorsa, bakterilerin izolasyonu ve tanımlanmasında başarılı sonuçlar elde etmek için, doğru su türü kullanmak gerekmektedir.

Mikrobiyolojik analizler, moleküler biyoloji ve endotoksin analizlerinde, gerekli hassasiyet, direnç, toplam organik karbon, filtre, bakteri, endotoksinler, nükleazlar ve su sınıfı gibi gereksinimlere uymak gerekmektedir.

Mikrobiyolojik analizlerde kritik adımlar şu şekildedir:

• Örnekleme (güvenilir ve doğru sonuçlar almak için uygun örnekler alınmalıdır)

• Filtrasyon (mikroorganizmaları yok etmek ve dış kaynaklı kirlenmeyi önlemek için bu adım önemlidir)

• Kültürelleştirme (güvenilir sonuçlar almak için büyüme ortamının kalitesi etkildir)

• İnkübasyon (mikroorganizmanın sayılmasından önceki son aşamadır)

Nihai ürün testleri, herhangi bir gıda üretimi kontrol stratejisinin yaşamsal bir parçası olmaya devam etmektedir. Mikroorganizmaların hayatta kalabileceği ve büyüyebileceği ürünlerde, üretim kontrol mekanizmalarının etkili olduğu, ancak rutin mikrobiyolojik analizler ile doğrulanmaktadır. Gerek hammadde kalitesini kontrol etmek, gerekse müşteri şikayetlerini araştırmak için mikrobiyolojik analizler yapılmaktadır.

Bugün gelişmiş laboratuvarlarda patojenleri, bozulma organizmalarını ve gösterge organizmalarını içeren geniş kapsamlı testler gerçekleştirilmektedir. Rastlanan herhangi bir problem olmasa da, üretim zincirinde potansiyel veya gizli bir problemin varlığı bu analizler ile ortaya konmaktadır. Ayrıca bilinmeyen mikroorganizmalar tespit edilmekte, sınıflandırılmakta ve mücadele için hızlı ve uygun yöntemler önerilmektedir.

Gelişmiş laboratuvarlarda gerçekleştirilen mikrobiyolojik analizlerde, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan yöntemlere ve standartlara uyulmaktadır.